T24 Dış Haberler
Yemen’deki Husiler, İsrail-Hamas savaşında Filistinlileri desteklemek amacıyla Kızıldeniz’deki gemileri hedef alacağını duyurmuştu. Husilerin saldırıları sonrası ABD öncülüğünde Kızıldeniz’deki ticareti korumak üzere çok uluslu bir operasyon başlatıldı. Kızıldeniz’deki Husi saldırıları, dünya petrolünün büyük kısmının sevk edildiği deniz yollarını tehdit ediyor.
Husiler kimdir?
1990’ların sonlarında Yemen’in kuzeyindeki Husi ailesi, Şiiliğin Zeydi mezhebi için dini bir canlanma hareketi kurdu.
Sanaa’yı ele geçirdikleri 2014 yılının sonlarında başlayan Yemen savaşı sırasında güçleri arttı. Sınırındaki Şii İran’ın artan etkisinden endişelenen Suudi Arabistan, 2015 yılında Batı destekli bir koalisyonun başında Yemen hükümetini desteklemek üzere müdahalede bulundu.
Husiler kuzeyin büyük bölümünde ve diğer büyük nüfus merkezlerinde kontrolü sağlarken, uluslararası alanda tanınan hükümet Aden’e yerleşti.
Savaşa nasıl dahil oldular?
31 Ekim’de İsrail’e insansız hava araçları ve füzeler fırlatan Husiler, “İsrail saldırganlığı durana kadar” saldırılara devam edecekleri sözünü verdi.
Husilerin cephanelikleri arasında Sanaa’daki iktidar merkezlerinden bin mil ötedeki İsrail’i vurabilecek balistik füzeler ve silahlı insansız hava araçları bulunuyor. Husiler Yemen savaşı sırasında bu füzeleri Suudi Arabistan’a onlarca kez ateşledi.
Tehditlerini artıran Husiler, 9 Aralık’ta bayrağına bakmaksızın İsrail’e giden tüm gemileri hedef alacaklarını söyledi ve tüm uluslararası nakliye şirketlerini İsrail limanlarıyla iş yapmamaları konusunda uyardı.
Husi Sözcüsü, 9 Aralık’ta yaptığı açıklamada “Gazze’ye ihtiyacı olan gıda ve ilaç verilmezse, Kızıldeniz’den İsrail limanlarına giden tüm gemiler, milliyetlerine bakılmaksızın, silahlı kuvvetlerimizin hedefi haline gelecektir” dedi.
Husilerin Kızıldeniz saldırılarının etkisi ne oldu?
Husilerin 9 Aralık’tan bu yana neredeyse her gün ticari gemilere yönelik drone ve füze saldırılarının dünya ekonomisinde daha da büyük bir şoka yol açmasından endişe ediliyor.
Dünyanın beş büyük denizcilik şirketinden dördü (Maersk, Hapag-Lloyd, CMA CGM Group ve Evergreen) Husi saldırıları korkusuyla Kızıldeniz’de gemi taşımacılığına ara vereceklerini açıkladı. Petrol devi BP de geçtiğimiz günlerde ara vereceğini açıkladı ve bu hamle petrol ve gaz fiyatlarının yükselmesine neden oldu.
Dünya nasıl tepki verdi?
Üst düzey bir ABD askeri yetkilisi geçtiğimiz ay Kızıldeniz’de en az 12 ticari geminin hedef alındığını söyledi ve saldırıların uzun süredir görülmeyen bir boyutta olduğunu açıkladı.
Yetkili, saldırıların bu gemilerle bağlantısı olan en az 44 ülkeyi etkilediğini, ancak küresel ticaretin geniş kapsamlı sonuçları nedeniyle uluslararası etkinin daha büyük olduğunu söyledi.
ABD geçen Pazartesi günü, “ticaretin serbest akışını tehdit eden, masum denizcileri tehlikeye atan ve uluslararası hukuku ihlal eden” bu “devlet dışı aktörün yarattığı zorlukla mücadele etmek” amacıyla Birleşik Krallık, Bahreyn, Kanada, Fransa, Norveç ve diğerlerinden oluşan yeni bir çok uluslu deniz görev gücü kurduğunu açıkladı.
Kızıldeniz neden önemli?
Kızıldeniz, küresel ticaretin en önemli merkezlerinden biri. Küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’si Kızıldeniz’den geçiyor. Öte yandan milyarlarca dolarlık malın taşınmasının yüzde 30’u da Kızıldeniz’den yapılıyor.
Rota değişikliğinin maliyeti ne?
Kızıldeniz’de taşımacılık yapan bazı şirketler Hint Okyanusu üzerinden güneye, Güney Afrika’daki Ümit Burnu’nun etrafından dolaşarak Afrika’nın batı kıyısına giden yeni bir rota kullanıyor.
Bu rota, nakliyede iki haftaya kadar ek süreye neden oluyor ve nakliye maliyetlerine 1 milyon dolardan fazla ekliyor.
Kaç gemi rota değiştirdi?
9 Aralık’ta Husi saldırılarının başlamasından 20 Aralık’a kadar 100’den fazla geminin Güney Afrika’ya yönlendiği öğrenildi.
Nakliye şirketi Kuehne and Nagel, rotasını değiştiren 103 gemi tespit ettiklerini ve daha fazlasının Güney Afrika’nın Ümit Burnu’nu dolaşmasının beklendiğini açıkladı.
