İzmir’de 30 Ekim 2020’de 6.9 büyüklüğünde meydana gelen ve 117 kişinin yaşamını yitirdiği, depreminin üzerinden üç yıl geçti. İktidar, üç yılda sadece 3 bin 887 konutu yaparak para karşılığında depremzedelere sattı. Evi orta hasarlı ve hafif hasarlı olan 79 bin konut sahibi depremzedeye “Sizleri yalnız bırakmayacağız” sözüne karşın hiçbir yardım yapmadı. Evleri orta hasarlı olan yurttaşlara sadece 5 bin TL taşınma yardımı yapıldı. AKP’li bakanların ve milletvekillerinin düşük faizli ev sözü ise hiç tutulmadı, mağduriyetler yıllar geçmesine karşın çözülemedi. 6 Şubat’taki Kahramanmaraş depremlerinde evleri yıkılanlara ev sözü verdi. Ancak İzmir “AFAD Bölgesi” ilan edilmediği için bu yardımlardan yararlanmadı. Cumhuriyet, büyük acının 3. yılında depremzedelerle konuştu:
- İzmir Depremzedeleri Dayanışma Derneği (İZDEDA) Başkan Yardımcısı Aytekin Keskin: Depremzedeler kaderine terk edildi. Özellikle evi orta hasarlı olanlar çok mağdur edildi. Verilen sözlerin hiçbiri tutulmadı. Ne devletten, ne DASK’tan yardım alabildik. AFAD evlerimizi “oturulamaz” raporu verdi ve yıktırdı. “Size 0.79 oranında kredi verelim, evini kendin yap” dediler ama bu sözü de tutmadılar. 2.49 oranında kredi verdiler. Kredi ödemelerinin aylık geri ödemesi 32 bin TL, bu parayı kim ödeyebilir. Devlet 6 Şubat depreminde mağdur olanlara tanıdığı olanağı bize tanımadı. Evini yaptıramayan mecburen arsasını satmak zorunda kaldı, başka ilçelere taşındı. Çaresizce yaşamaya çalışıyoruz.
- Vahit Savran (Emekli): Depremden sonra devlet bize sahip çıkar diye düşündük. Sadece bir kez 5 bin TL taşınma yardımı verdi. Onun dışında hiçbir yardım alamadık. 70 yaşında tek emekli maaşıyla evimi nasıl yapacağım diye düşünüyorum. Üç yıl oldu hâlâ bir destek yok. 16 bin TL. emekli maaşı alıyor ve 8 bin TL kira ödüyorum. Bize “Evinizi kendiniz yapın 1 milyon 200 bin TL. 2.49 faizli kredi verelim” diyorlar. Bu kredinin aylık ödemesi 32 bin TL. Aldığım emekli maaşı ile nasıl ödeyeyim. 6 Şubat depremzedeleri ile İzmir depremzedeleri arasında ayrımcılık yapıldı. Bizler de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıyız. 11 ilde yaşayan yurttaşlardan ne farkımız var. 1999’dan bu yana deprem vergisi ödüyoruz ama ödediğimiz vergilerden yararlanamıyoruz. Depremzedeler arasındaki çifte standart uygulama bitirilsin. Hibe değil düşük faizli kredi imkânı sağlasınlar kendi evimizi kendimiz yapalım” diye konuştu.
Orta hasarlı olan evini 15 yıllık krediyle alan daha sonra yıkım kararı çıkarılan devlet memuru bir depremzede ise “Depremden iki gün önce evimi aldım. Devlet desteği olmadığı için iki yıl boyunca orta hasarlı olarak oturmak zorunda kaldım. Elektrik ve su kesilince evden zorunda bırakıldım. 15 yıl krediyle aldığım ve oturmadığım evin kredisini ödüyorum” diye konuştu.
CUMHURİYET MANŞETİNE TAŞIDI
TOKİ’nin para karşılığı depremzedelere yaptığı konut ve dükkânlar için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 20 Aralık 2021’de anahtar teslimi yapılmıştı. Ancak evlerin bitmediği ortaya çıktı. Sekiz depremzedeye sembolik olarak anahtarları teslim edildi. Kura çekimini yerel bir televizyon üzerinden izleyen depremzedeler proje alanındaki binalara gittiklerinde şaşkınlık içinde kaldı. Binaların bitmediğini, içinde hâlâ işçilerin çalıştığını gördüler. Kapıdaki görevliler ise içeri girmelerine izin vermedi. Evlerinin bittiği söylenen ve sembolik olarak anahtarı teslim alan depremzedeler duruma tepki göstermişti.
